در گذر رويدادهاي جنگ و صلح كشورهاي دنيا، يك تاجر سوئيسي به نام “ژان هنري دونان” نظريه اي براي حمايت از جان انسان ها ارائه نمود و تلاش زيادي براي رواج اين نظريه مبذول كرد كه دولت ها هنگام بروز حوادث ملي بايد تمام تلاش خود را براي حفظ جان مردم و امدادرساني به قربانيان حادثه بنمايند. حضور وي در جنگ “سولفرينو” و تلاش براي امدادرساني به مصدومين جنگ، بعدها منجر به ايجاد سازمان بين‌المللي امدادرساني به نام “صليب سرخ جهاني” شد و بعد از وي نيز طبق روياها و طرح هايش سازمان هاي ملي امداد رساني بشردوستانه در كشورها گسترش يافتند و در حال حاضر 192 كشور جهان داراي جمعيت هاي ملي امداد رساني هلال احمر، صليب سرخ و بلور سرخ مي باشند و جمعيت هلال احمر جمهوری اسلامی ايران نيز يكي از مهمترين آنهاست .
بني آدم اعضاي يكديگرند كه در آفرينش ز يك گوهرند
چو عضوي به درد آورد روزگار دگر عضو ها را نماند قرار
ايران و اصول بشردوستی و صلح طلبی:
كوروش آغازگر سلسله هخامنشیان و به گفته علامه طباطبائي(ره)مفسر بزرگ قرآن، ” کوروش ذوالقرنین”، پس از فتح بدون جنگ بابل و برقراري صلح و امنيت در آنجا، در بابل تاج‌گذاری کرد و اعلام عفو عمومی داد؛ ادیان بومی را آزاد اعلام کرد. او هیچ گروه انسانی را به بردگی نگرفت و سپاهیانش را از تجاوز به مال و جان رعایا بازداشت. او تمامی کسانی را که به اسارت به بابل آورده شده بودند گرد هم آورد و منزلگاه آنها را به ایشان بازگرداند. او براي پيروان دين يهود بيت المقدس را احياء نمود و به دستور کوروش، شرح وقایع و دستورات وی و ستايش خداوند متعال روی یک لوح استوانه‌ای سفالین نگاشته شد و به عنوان سنگ بنای یادبودی در پایه‌های شهر بابل قرار گرفت. این لوح استوانه اي به عنوان نخستین منشور حقوق بشر شناخته می‌شود و در سال ۱۹۷۱ میلادی، سازمان ملل متحد آن را به شش زبان رسمی سازمان منتشر کرد و ماكتي از این منشور در مقر سازمان ملل متحد در شهر نیویورک به عنوان اولين منشور حقوق بشر نگهداری می‌شود. سرانجام آئين مذهبي اين ديار به دين مترقي اسلام تبديل گرديد كه رهنمونهايي چون ” تعاونوا علي البرو التقوي ” ( در نيكي و پرهيزگاري يكديگر را مساعدت و همراهي نماييد ) را سفارش مي كند. حضرت علی (ع) در خطبه 14 نهج البلاغه می فرمایند: ” هيچ فردی را در حال فرار نكشيد، جان هيچ مصدومي را نستانيد، هيچ اسيري را گردن نزنيد، مردگان را مثله نكنيد، به داخل هيچ خانه يا سراپرده اي بدون اذن صاحب آن داخل نشويد. ” در قرآن نيز كه كتاب آسماني مسلمانان جهان است بارها و بارها به صلح و دوستي اشاره شده است و خداگونه شدن را در راستي و نيكي تعريف كرده است. ايران نيز به عنوان يك كشور مسلمان از مواهب دستورات قرآن بي بهره نبوده است و آنجا كه تعاليم ديني به كار گرفته شده است نتيجه آن براي همگان قابل مشاهده بوده و این ها افتخار کشوری است که با سابقه هزاران ساله خود به عنوان مهد نیکوکاری معرفی می گردد.در كنار منشور بشردوستانه كوروش بايستي به كتيبه سر در سازمان ملل نيز در نيويورك اشاره نمود. سعدي شاعر فارسي زبان کشورمان 700 سال پیش در زماني كه اثري از معاهدات بين المللي و كنوانسيون هاي بشردوستانه در هيچ كجاي جهان وجود نداشت اشعار زيبايي در مدح بشر دوستي و خدمت به خلق به عنوان يكي از روش هاي اصلي عبادت و رضايت خداوند متعال سروده است. شعر سعدي بيانگر واقعيت هاي زيادي است كه جمهوري اسلامي ايران در سه دهه ظهورش به جهانيان ثابت نموده است. ناگفته نماد ايران كشوري است كه عمر سكونت بشر در آن به 12000 سال ، عمر تمدن در ايران به 7000 سال مي رسد و نزديك به 3000 سال سابقه نظام اداري و مديريتي در اين كشور وجود دارد و اين از اصلي ترين ويژگي هاي استراتژيك كشور ايران است كه اين سابقه و شاهكارهاي تاريخي كشورمان هم در برنامه ريزي هاي بلند مدت درنظر گرفته مي شود و هم اثرگذاري آن در روابط بين الملل مشهود مي باشد. بايد دانست دين ، فرهنگ و تمدن اين سرزمين سهم چشمگيري در گشودن افق هاي بلند در عرصه هاي اجتماعي، علمي ، هنري و فكري بشر داشته است.
جمعيت هلال احمر ارگان رسمي بشر دوستي و صلح طلبي:
در 24 ژوئن سال 1859 ميلادي همزمان با 3 تير ماه 1238 دو كشور فرانسه و اتريش در “سولفورينو” شهري در شمال ايتاليا به مبارزه با يكديگر پرداختند.16 ساعت پس از آغاز جنگ ، ميدان نبرد انباشته از چهل هزار سرباز كشته و زخمي بود. شب همان روز تاجري سوئيسي كه به منظور تجارت به منطقه رسيده بود از ديدن اين منظره وحشت زده شد و ديد كه هزاران سرباز زخمي از هر دو طرف بدون هيچگونه حمايت پزشكي به حال خود رها شده بودند.وي به همراهي اهالي منطقه بدون هيچ گونه تبعيضي به ياري زخميان شتافت. وي پس از آن واقعه در نوامبر 1862 (آبان ماه 1241) كتابي تحت عنوان “خاطره سولفورينو” نوشت و به هزينه شخصي خود آن را به چاپ رساند.اين كتاب يك موفقيت بزرگ براي جامعه بشريت بود . “هانردي دونان” نويسنده كتاب خاطره سولفورينو به همراه 4 نفر از دوستانش در 17 فوريه 1863 ميلادي همزمان با 28 بهمن ماه 1241 تشكيل جلسه داد و “كميته بين المللي امداد رساني زخميان زمان جنگ” را بنيان نهاد كه بعدها به كميته بين المللي صليب سرخ معروف گرديد. پس از آن به منظور حمايت و امدادرساني به مجروحين در هنگام صلح، جمعيت ملي صليب سرخ در كنوانسيون ژنو در سال 1864 ميلادي براي اولين بار تصويب گرديد و بعدها جمعيت هاي هلال احمر و صليب سرخ در سراسر جهان به فعاليت پرداختند. جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران نيز در روز عيد سعيد غدير سال ۱۳۰۱ خورشیدی(1922 ميلادي) با نام “جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران” توسط “دكتر امير اعلم” بنیان گذاشته شد و در سال ۱۳۰۳ توسط “کمیته بین‌المللی صلیب سرخ” و “فدراسیون بین‌المللی جمعیت‌های صلیب سرخ و هلال احمر” به رسمیت شناخته شد. این جمعیت پس از انقلاب اسلامي در سال ۱۳۶۲ ضمن تغییر نشان، به نام کنونی تغییر عنوان داد.جعیت هلال احمر جمهوري اسلامي ایران يكي از اعضاي برتر نهضت بین‌المللی صلیب سرخ و هلال احمر است و در داخل کشور و در برخی موارد در دیگر مناطق جهان فعالیت دارد.
جمعيت هلال احمر (جمعیت شیر و خورشید سرخ(Red Lion and Sun))، نخستین و بزرگترین جمعیت خیریه ایران بود که عهده‌دار وظایف متعددی در مسائل مربوط به امدادرسانی در حوادث غیرمترقبه و امدادی، تاسیس بیمارستان و درمانگاه، تهیه دارو و تجهیزات پزشکی، تربیت پرستار، نگهداری از کودکان بی‌سرپرست، ساماندهي انتقال خون ، ارائه برنامه‌های ویژه برای جوانان و برخی فعالیت‌های عمرانی در داخل و خارج کشور بوده‌است اما پس از اینکه انقلاب اسلامي ايران به وقوع پيوست، در پی تغییر نام و ساختار جمعيت بسیاری از وظایف درمانی، بهداشتی و حمایتی جمعیت به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي و وزارت رفاه و تامين اجتماعي وقت واگذار گرديد و در نتيجه فعاليت هاي جمعيت هلال احمر به كمك هاي بشردوستانه در هنگام وقوع حادثه و سوانح متمركز گرديد.اگرچه در دهه ی حاضر برخی از فعالیت های گسترده ی سابق این جمعیت دوباره احیاء گردیده است و در حال شکل گیری و توسعه می باشد. جمعيت هلال احمر جمهوري اسلامي ايران در جامعه بين المللي از جايگاه والايي برخوردار است و در حوادث بين المللي همچون زلزله هائيتي و زلزله شيلي 2010 حضور چشمگيري داشته است.
در سال 1986 ميلادي ، ۱۸۶ كشور عضو جمعیت‌های صلیب سرخ و هلال احمر، کمیته بین‌المللی صلیب سرخ و فدراسیون بین‌المللی جمعیت‌های صلیب سرخ و هلال احمر گردهم آمدند و نهضت بین‌المللی صلیب سرخ و هلال احمر را پایه‌گذاری کردند . در اين راستا کنفرانس جهانی صلیب سرخ و هلال احمر معمولا هر ۴ سال یکبار تشکیل می‌شود و قوانین و آیین نامه‌های مربوط به نهضت بین‌المللی صلیب سرخ و هلال احمر را پس از سال ۱۹۸۶ (کنفرانس ۲۵ام در ژنو) و دو بار دیگر در سالهای ۱۹۹۵ (کنفرانس ۲۶ام)و ۲۰۰۶ (کنفرانس ۲۹ام)تمدید و تصویب نمودند. صلیب سرخ و هلال احمر مجموعه‌ای از سازمان‌های با اهداف و اساسنامه مشترک می‌باشند که در بیش از ۱۹۰ کشور دنیا نمایندگی‌های بومی دارند و بصورت بین‌المللی عمل می‌کنند.
با اين تفاسير براي كشور و دولت جمهوري اسلامي ايران وجود و توسعه جمعيت هلال احمر نه تنها يك ضرورت بنيادي در ارتباطات بين المللي مي باشد بلكه جمعيت هلال احمر جمهوري اسلامي ايران با مشروعيت بالاي بين المللي مي تواند مقبوليت جمهوري اسلامي را در ارائه برنامه هاي بشردوستانه و دفاع از غیرنظامیان در سراسر جهان به ارمغان آورد.
پيشتر در سال ۱۹۲۹ کنوانسیون ژنو در سومین نشست خود پس از به پایان رسیدن جنگ جهانی اول که در کشور سویس و شهر ژنو برگذار شد نماینده دولت ایران و دولت ترکیه از شرکت کنندگان در کنفرانس خواستند که نشان شیر و خورشید (ایران) و هلال احمر (ترکیه) در سراسر دنیا به رسمیت شناخته شود. .این کنوانسیون اين اجازه را رسما صادر نمود که ایران از نشان خود یعنی نشان شیر و خورشید سرخ ایران و ترکیه از نشان هلال احمر استفاده کنند و این دو نشان از جانب کنوانسیون به رسمیت شناخته شد. بعدها كشورهاي مسلمان نيز از نشان هلال احمر براي فعاليت هاي بشردوستانه خود استفاده نمودند و نشان صليب سرخ به كشورهاي مسيحي محدود گرديد. در اين راستا اسرائیل نيز از سال ۱۹۴۹ درخواست به تصویب رساندن نشان ستاره سرخ داود را کرده بود. اما كميته صلیب سرخ به این دلیل که اگر چنین نشانی (و نشانهای دیگر مذاهب) را بپذیرند پایانی برای آنها نخواهد بود و باید دهها و صدها نشان را به تصویب برسانند با آن موافقت نکرد. كميته صلیب سرخ در سال ۲۰۰۵ نشانی نو به نام بلور سرخ که از هیچ مذهبی اشتقاق نشده‌است را برای اسرائیل و ساير كشور هاي غير مسلمان و غير مسيحي به تصویب رساند. این نشان یک قاب مربع‌شکل (شکلی برای الماس) سرخرنگ بر زمینه‌ای سفیدرنگ است. این پروتکل در سال ۲۰۰۶ در ۲۹امین کنفرانس جهانی صلیب سرخ و هلال احمر به تصویب رسید و بدین ترتیب راه حلی برای این مشکل دیرینه یافت و نشان سومی بنام بلور سرخ را به دو نشان قبلی اضافه نمود. بدین ترتیب از سال ۲۰۰۶ حرکت جدیدی با عنوان صلیب سرخ، هلال احمر، بلور سرخ با مشارکت و همراهی کشورهای بیشتری راه اندازی شد. ايران نيز پس از انقلاب اسلامي رسما از نشان هلال احمر براي فعاليت هاي بشردوستانه استفاده نمود اما كماكان نشان شير و خورشيد به عنوان يك نشان بين المللي همواره براي ايران محفوظ مي باشد و ايران حق استفاده از آن را دارد. لازم به توضيح است كه هيچكدام از علائم نهضت داراي بار مذهبي به طور مستقيم نمي باشند و اين تصور كه هلال احمر مختص كشورهاي اسلامي و صليب سرخ مختص كشورهاي مسيحي است برداشتي شايع و نادرست بوده است. به گونه اي كه اندونزي به عنوان پرجمعيت ترين كشور اسلامي از علامت صليب سرخ جهت جمعيت ملي خود استفاده نموده است.اما عموما کشورهای مسلمان از آرم هلال احمر استفاده می کنند.
فلسفه وجودي و هويت سازماني جمعيت هاي هلال احمر و صليب سرخ:
همانطور كه همگان بر اين موضوع آگاهي دارند ، حوادث و سوانح توسعه كشورها را در دهه هاي اخير با تهديد روبرو ساخته اند و در اين كشورها بيشترين آسيب به افراد آسيب پذير جامعه وارد مي شود لذا كشورها نيازمند انجام اقدامات فوق العاده و كمك هاي انسان دوستانه مي باشند. كمك هاي انسان دوستانه پا فراتر از هر اقدامي گذاشته است به طوري كه خارج از درگيري هاي سياسي و نظامي همه دولت ها و ملت ها موظف شده اند تا در اين مسأله با سازمان هاي فعال در صلح و انسان دوستي همكاري داشته باشند .سازمان هاي بين المللي دولتي مثل سازمان ملل متحد، سازمان هاي منطقه اي مثل سازمان اسلامي هلال بين الملل ، سازمان هاي غيردولتي و موسسات خيريه و مذهبي مثل صليب سرخ و هلال احمر ، جامعه بين المللي انسان دوستانه را تشكيل مي دهند كه هر كدام وظايف خودشان را دارا مي باشند.در اين ميان جمعيت هاي ملي صليب سرخ و هلال احمر با وظيفه ي كمك رساني به مجروحين، اسراء جنگي و غيرنظاميان در هنگام جنگ و درگيري هاي مسلحانه از جايگاهي ويژه برخوردارند. اين ويژگي زماني رخنمود مي كند كه تمامي دولت هاي جهان بر اساس كنوانسيون هاي چهارگانه ژنو و پروتوكل هاي الحاقي آن متعهد شده اند كه جمعيت هاي ملي را با هر يك از آرم هاي هلال احمر، صليب سرخ، شير و خورشيد سرخ و كريستال سرخ مورد حمايت قرار دهند و از هرگونه حمله به آنها در زمان جنگ هاي مسلحانه خودداري نمايند. اين علائم چهارگانه يكي از برنامه هاي دفاع غيرنظامي است كه جمعيت هاي ملي صليب سرخ و هلال احمر از آن با هدف كاربرد حفاظتي بهره مي برند. از ديگر ويژگي هاي جمعيت هاي ملي هلال احمر و صليب سرخ سابقه طولاني آن است كه به 150 سال پيش بر مي گردد كه ساير سازمان هاي بين المللي انسان دوستانه بعد از جنگ جهاني دوم پايه گذاري شده اند.راه اندازي جمعيت ملي ايران نيز به 87 سال پيش باز مي گردد كه بيانگر سابقه انسان دوستانه و صلح طلب ملت ايران است. قرن ها پيش اسلام احترام به كرامت انسان ها و رعايت حقوق قربانيان جنگ را دستور داده است و امروزه اين مباني به عنوان يكي از ويژگي هاي حقوق بين المللي بشردوستانه جمعيتهاي ملي هلال احمر و صليب سرخ محسوب مي گردد و اين مباني جايگاه ويژه اي به جمعيت هاي ملي داده است.
جمعيت هاي ملي هلال احمر و صليب سرخ هفت اصل اساسي را سرلوحه كار خويش قرار داده اند و در همه آنها صلح نقطه تمركز فعاليت هاست. بشردوستي، بي غرضي، بي طرفي، استقلال، خدمات داوطلبانه، يگانگي و جهان شمولي اين هفت اصل اساسي جمعيت هاي ملي مي باشد كه جنبش جهاني انسان دوستي و صلح طلبي را با تكيه بر ارزش هاي والاي انساني و ديني پايه گذاري نموده است.
