علیرضا زاکانی، شهردار بی علاقه به درخت چنار – نوید علیزاده حداد

نویسنده : مهندس نوید علیزاده، کارشناس دبیرخانه علمی مدیریت و مهندسی HSE

هنوز موضوع پارک قیطریه و قطع درختان بخشی از پارک برای ساخت مسجد به سرانجام نرسیده است که موضوع قطع درختان دانشگاه تهران برای ساخت فروشگاه زنجیره ای هم به این دغدغه های فعالان محیط زیست شهر تهران اضافه شد. در شهری که کمبود فضای سبز شهری دارد و از آلودگی هوا رنج می برد ، مسوولان هر روز به دنبال قطع درختان و کاهش فضای سبز شهری هستند تا به مردم ثابت کنند که آنچه که دغدغه ی مردم است ، دغدغه مسوولان نیست.
سرانه ی فضای سبز شهری در دنیا به ازای هر نفر 25 مترمربع درنظر گرفته شده است و این سرانه متاسفانه در تهران 16 مترمربع می باشد و علاوه بر این به دلیل آنچه که امروز ناترازی انرژی نامیده می شود، قطعی برق سبب گردیده که استفاده از مازوت به عنوان سوخت در کارخانجات و صنایع مختلف مورد بهره برداری قرار گیرد که این سوخت اگرچه چرخه صنعت را می گرداند اما آلودگی هوا رابرای شهروندان نتیجه دارد.
و اما دانشگاه تهران! دانشگاهی که به عنوان دانشگاه مادر برای ایران مطرح است و دانشگاهی است که سرنوشت ایران معاصر را رقم می زند. حالا در دانشگاه مادر، قرار است یک اقدام ضد زیست محیطی صورت گیرد و در شهری که از کمبود فضای سبز رنج می برد، اقدام به ساخت فروشگاه زنجیره ای می کنند.
در خبری دیگر که روز 24 امردادماه از رسانه ها منتشر شد، قرار است 179 اصله درخت کهنسال خیابان ولیعصر قطع شوند. این را معاون خدمات شهری شهرداری منطقه 1 عنوان کرده است و اعلام داشته این درختان به دلیل اینکه در مسیر خشک شدن و ایجاد خطر سقوط هستند قطع می گردند و این توجیه در حالی است که شهروندان تهرانی از قطع درختان تنومند و استوار خبر می دهند.
در تاریخ 23 امرداد ماه دو اصله درخت چنار مقابل هتل اسپیناس در بلوار کشاورز قطع گردیدند که به گفته ی شهروندان تهرانی هدف دیده شدن هتل اسپیناس است و گویا مجوز قطع این دو درخت در سال ۱۴۰۰ صادر و میزان خسارت تعیین‌شده نیز دریافت شده است. اینکه شهرداری تهران به کدام مجوزی حق دارد که درختان شهر تهران را با دریافت مبلغی خسارت قطع کند جای پرسشی است که هیچ یک از مسوولین شهرداری تهران و شورای شهر تهران تاکنون به آن پاسخ نداده اند. دقیقا مثل پرداخت جرایمی که در کمیسیون های ماده 5 و ماده 100 انجام می گیرد و جان شهروندان تهرانی با ساخت و سازهای غیر مجاز و تراکم های بیش از انتظار مدیریت شهری، به خاطر دریافت خسارت، نادیده انگاشته می شود که البته شهرداری تهران هم می داند در فردایی که زلزله ی فرضی تهران رخ دهد، هیچ ارگانی به دنبال مقصر شناخته شدن شهرداری تهران نیست و چه بهتر که امروز که عهده دار شهرداری تهران هستند با فروش درختان صد ساله تهران و تراکم های اضافی درآمدهای شهرداری را افزایش داده تا مدیران ارشد شهرداری از حقوق و مزایای بهتری برخوردار باشند.
قطع درختان به‌منظور ساخت‌وساز یا پاکسازی نمای بصری ساختمان‌های نوساز، مجتمع‌های تجاری و مغازه‌ها رویه‌ای است که به گفته فعالان محیط‌ زیست در دو سال گذشته یعنی در دوران شهرداری جناب اقای زاکانی شدت گرفته است البته شهرداری هم خوب می داند که در ازای قطع درختان درآمد کافی دراختیار دارد تا در صورت نیاز با خرید خبرنگاران خبرنویس، با توجیه اینکه این درختان در مسیر خشک شدن بودند و برای شهروندان خطرآفرین است، خود را توجیه کنند و البته شهروندان تهرانی هم جز اینکه در فضای مجازی اعتراض کنند هیچ راه دیگری ندارند و قطعا با دلایلی که شهرداری مثلا به عنوان مسوول مدیریت شهری ارائه می کند، نمی توان از مقام های نظارتی انتظار کمک برای جلوگیری از قطع درختان را داشت.
۶ خرداد نیز خبر قطع هشت اصله درخت کهنسال خیابان عمار در منطقه نیاوران منتشر شد که به گفته شهروندان تهرانی، دلیل آن ساخت برج در محل و تلاش برای حذف درختان به‌ قصد نمایان‌ شدن نما بود؛ اما آنچه در کنار قطع درختان خیابان‌ ولی‌عصر خبرساز شد، انتشار خبر قطع ۵۰ درخت بوستان‌ کوهپایه در منطقه ۱ تهران با حکم قضایی بود. تصاویر قطع درختان این بوستان روز ۲۱ امرداد منتشر شد. شهرداری منطقه ۱ ادعا می‌کند مالک با حکم قضایی برای قطع درختان اقدام کرده است و ماموران شهرداری امکان ممانعت نداشتند. حال بایستی گفت متاسفانه اکثر مسوولین کشور فاقد سواد زیست محیطی هستند و هیچ درکی از محیط زیست و آنچه ما دغدغه داریم ندارند.
دادستانی قطعا نمی داند که قطع 50 اصله درخت کهنسال یعنی آلودگی بیشتر هوا، یعنی تغییر دمای هوا در یک محله ی تهران، یعنی مصرف برق بیشتر برای کاهش گرما، یعنی حذف بخشی از نیاز یک محله و شاید این ها در یک هفته و یک ماه قابل ارزیابی نباشد اما در یک سال و دو سال آینده تبعات آن را به وضوح می توان دید.
مهدی عباسی، عضو شورای شهر تهران، یکشنبه ۲۲ امرداد در جلسه این شورا، به قطع درختان بوستان کوهپایه معترض شد و گفت: «مگر می‌شود در روز روشن با بولدوزر درختان را از جا بکنند و بگویند به‌ جای آن نهال می‌کاریم. اساسا مگر نهال جبران درخت را می‌کند؟» حالا واقعا نمی دانیم که این عضو شورای شهر بر اساس آگاهی این سخنان را زده است یا برای مثلا دلجویی فعالان محیط زیستی و شهروندان محلی تهران که اگر بر اساس آگاهی و سواد زیست محیطی باشد قطعا با پیگیری و مکاتبات جدی با دادستانی و نهادهای نظارتی جلوی این اقدامات مشابه را در آینده خواهد گرفت.
از سوی دیگر فعالان میراث‌ فرهنگی بر این باورند ماجرا فقط به قطع درختان تهران محدود نمی‌شود و شهرداری تهران در دوران ریاست علیرضا زاکانی بر پاک‌ کردن حافظه شهر از طریق تخریب میراث تاریخی تهران اصرار می‌ورزد. قطعا درختان چنار خیابان ولیعصر یادآوری تاریخ رشد و توسعه کلانشهر تهران در دوران پهلوی است و شاید زاکانی با حذف درختان چنار می خواهد مبدا تاریخ تهران را تغییر دهد. از طرفی موحد مدیر موزه مدرس در فروردین ماه سال جاری از عدم علاقه شهرداری تهران به توجه به بافت تاریخی تهران صحبت می کند و برای مثال از توقف پروژه ۱۵ساله احیای‌ میدان توپخانه در دوره شهرداری زاکانی خبرمی دهد و می گوید: «ساخت ساختمان بلدیه ادامه پیدا نکرد و سنگفرش‌ها با آسفالت جایگزین شدند؛ چرا که مدیران جدید با حوزه‌های گردشگری و بافت تاریخی ناآشنا هستند.» و البته وحیدرضا شهاب موحد خوب می داند که مدیران جدید زاکانی نه تنها با حوزه های گردشگری و بافت تاریخی ناآشنا هستند بلکه ظاهرا دشمنی هم دارند.
روزنامه اعتماد نیز روز سه‌شنبه ۲۴ امرداد در گزارشی به تشدید تخریب بناهای ثبت‌شده در تهران پرداخت و به نقل از کارشناسان یادآور شد اين آثار كه بخشی از هويت شهر به شمار می‌روند، به دلیل نبود رسیدگی و غفلت مدیران شهری و میراث‌فرهنگی نیمه‌مخروبه شده و پاتوق معتادان‌اند.
فعالان میراث‌ فرهنگی و علاقه‌مندان به تاریخ تهران معتقدند آنچه بر نگرانی آن‌ها افزوده، نوع نگاه زاکانی به‌عنوان شهردار به تاریخ این شهر است. شهردار تهران اردیبهشت ۱۴۰۲ با رد هویت تاریخی پایتخت به‌صراحت گفته بود: «تهران جز پایتخت بودن هویت دیگری ندارد.»
این نگرش علیرضا زاکانی به هویت تاریخی و فرهنگی شهر تهران طی دو سال گذشته به‌روشنی در عملکرد مدیران شهری مشهود بوده است و به نظر می‌رسد به‌سرعت در حال تخریب تاریخ و هویت شهرند.