به یاد جانباختگان زلزله منجیل رودبار

31خرداد ماه 1369 زلزله ای با بزرگی 7/4 ریشتر در شهرهای رودبار ، منجیل و لوشان و هفتصد روستای اطراف رخ داد و بیش از 35 هزار کشته و 60 هزار زخمی و بیش از 500 هزار بی خانمان بر جای گذاشت. این زلزله که در نوع خود یکی از ده زلزله مرگیار جهان در صد ساله گذشته بود بیش از 200 هزار خانه را تخریب و بیش از 200 میلیارد دلار خسارت به کشور وارد نمود و اکنون 25 سال از آن تاریخ می گذرد و پس از آن زلزله های بسیاری را شاهد بودیم. زلزله بم ، زلزله لرستان ، زلزله اهر-ورزقان و … و همچنان خدای متعال به ما اخطار می دهد که زلزله در کمین است.اوست که خلقت زمین را بر این قرارداد که با وقوع زلزله انرژی های زمین آزاد شوند و اوست که به انسان عقل و دانش عطا نمود تا با دانش مهندسی و زمین شناسی ، بدانند که کجا خانه و کاشانه خود را بنا سازند و چگونه خانه و کاشانه خود را ایمن بنا نمایند. زلزله رودبار وقتی رخ داد به دلیل کمبود ایستگاه های لرزه نگاری ، مرکز زمین لرزه به اشتباه دیلمان و رشت اعلام شد و زمان طلایی امداد رسانی از دست رفت. صدا و سیما در اطلاع رسانی زلزله با 4 روز تاخیر اقدام کرد و مشارکت های مردمی در زمانی به یاری زلزله زدگان رسید که آن ها که می توانستند از زلزله جان سالم به در ببرند ، در زیر آوارها خاک جان سپردند و شاید بتوان زلزله رودبار- منجیل را نقطه تحولی برای صنعت ساختمان و پیشگیری از ریسک زلزله دانست. به گفته ی اساتید ، بسیاری از سرفصل های دروس رشته زلزله شناسی و مهندسی زلزله از نتایج تحقیقات و مطالعات زلزله رودبار-منجیل حاصل شده است و شاید تاسیس سازمان نظام مهندسی ساختمان در سال 1374 و  ایجاد شورای تدوین مقررات ملی ساختمان و تدوین مباحث 21 گانه مقررات ملی ساختمان  را بتوان به جرات از نتایج مهم زلزله رودبار-منجیل 1369 دانست. به هر حال ما مهندسین هنوز به وظیفه خود عمل ننموده ایم و اگرچه سازمان نظام مهندسی ساختمان وجود دارد و از منظر دستورالعمل های فنی و استانداردهای ساخت و ساز (از لحاظ وجود مکتوبات فنی) شاید در نقطه ی مناسبی قرار داشته باشیم اما باز هم شاهد خطاهای انسانی بسیار در ساخت و ساز به دلیل عدم آموزش های فنی مناسب و نظارت ضعیف و همچنین عبور از خط قرمزهای بسیار توسط برخی از سودجویان می باشیم و کاش ما مهندسین نیز همانند روحانیون و نظامیان و پزشکان دارای دادگاه های ویژه ی خود بودیم تا به راحتی از واگذاری برگه های مهندسی خود کسب درآمد ننماییم و به راحتی جان انسان ها را بازیچه خود نکنیم. سخنم را کوتاه نمایم اما این مساله همچنان بر گردن ما مهندسین است که اگر زلزله ای دیگر رخ دهد چه جوابی به جامعه باید داد و چگونه می خواهیم با این موضوع کنار بیاییم؟ امیدوارم که سالروز زلزله رودبار تلنگری باشد بر وجدان مهندسی ما تا بیدار شویم و با کاستی ها و کژی ها به مقابله بپردازیم. ان شا الله

مهندس حامد حقی

مدیرعامل موسسه مقاوم سازی و بهسازی لرزه ای ایران