تبعات زمینلرزه و سونامی 11 مارس 2011 ادامه دارد

زمین لرزه 11 مارس 2011 ژاپن 20 اسفند 1389 به بزرگای 9 در ساعت 14 و 46 دقیقه بعد از ظهر در 130 کیلومتری شرق شهر سندای ، استان میاگی در دریا و در ژرفای حدود 30 کیلومتری در کف اقیانوس آرام غربی رخ داد . این زمین لرزه به دلیل پارگی قسمتی از ناحیه فرورانش مرتبط با گودال ژاپن رخ داد که در محل فرورانش فرورانش ورقه اقیانوس آرام به زیر ورقه اوراسیا شکل گرفته است. بخشی از منطقه فرورانش به طول تقریبی 300 کیلومتر و پهنای 150 کیلومترتا 50 متر به سمت شرق – جنوب شرقی فرو رفت و حدود 10 متر به سمت بالا پرش کرد. زمین لرزه 11 مارس 2011 موجب سونامی بزرگی شد که موجب تخریب شهرهای ساحلی ژاپن و حدود 17 هزار کشته و 5 هزار نفر مفقود شد . مهمترین محل تخریب شده در اثر این سونامی نیروگاه هسته ای فوکوشیما بود. سامانه های موجود در نیروگاه هسته ای زلزله را شناسایی کرده و به طور خودکار راکتورها را خاموش کردند. دیزل ژنراتورهای اضطراری برای ادامه پمپاژ مایع خنک کننده در اطراف هسته ها روشن می شوند که حتی پس از خاموش شدن نیز بسیار داغ می مانند. اما بلافاصله پس از آن که موجی به ارتفاع بیش از 14 متر فوکوشیما را در نوردید. آب دیواره‌های دریایی دفاعی را فرا گرفت، کارخانه را غرق کرد و ژنراتورهای اضطراری را از کار انداخت. این آسیب منجر به ذوب هسته ای و تعدادی انفجار هیدروژنی شد. کارگران برای احیای برق هجوم آوردند، اما در روزهای بعد سوخت هسته ای در سه راکتور بیش از حد گرم شد و تا حدی هسته ها را ذوب کرد – چیزی که به عنوان ذوب هسته ای شناخته می شود.
در این کارخانه همچنین چندین انفجار شیمیایی رخ داد که به شدت به ساختمان ها آسیب رساند. مواد رادیواکتیو شروع به نشت به جو و اقیانوس آرام کرد که باعث تخلیه و گسترش منطقه محروم شد. دست کم 16 کارگر در این انفجارها مجروح شدند، در حالی که ده ها کارگر دیگر در هنگام خنک کردن راکتورها و تثبیت نیروگاه در معرض تشعشعات قرار گرفتند. گزارش شده است که سه نفر پس از قرار گرفتن در معرض سطح بالا به بیمارستان منتقل شدند. بعداً تأیید شد که تعدادی از افراد در این تخلیه جان خود را از دست داده اند، از جمله ده ها بیمار بیمارستان که به دلیل ترس از تشعشعات مجبور به جابجایی شدند.
آب آلوده به رادیواکتیو نیروگاه هسته‌ای فوکوشیما دایچی ژاپن در زلزله و سونامی 11 مارس 2011 پس از فاجعه هسته‌ای فوکوشیما دایچی ناشی از زلزله توهوکو و سونامی به اقیانوس آرام تخلیه شد . سه تا از راکتورهای این نیروگاه ذوب شدند و بقایای سوخت ذوب شده را پشت سر گذاشتند . از آب برای جلوگیری از پیشرفت بیشتر مواد مذاب استفاده شد.
در دوم شهریور 1402 – 24 آگوست 2023- نیروگاه هسته تخریب شده فوکوشیمای ژاپن شروع به رهاسازی بخش تصفیه شده فاضلاب آلوده به رادیو اکتیو خود در اقیانوس آرام کرد. در آن زمان، واحدهای ذخیره سازی آن در مجموع بیش از یک میلیون تن فاضلاب را نگهداری می کردند. از آنجایی که فاضلاب جدید دائماً در حال تشکیل است و حتی آب تصفیه شده باید با رقیق کردن آن با آب بیشتر دریا به آرامی تخلیه شود، کل فرآیند می تواند بیش از 30 سال طول بکشد. هنگامی که آب سرد، آب‌های زیرزمینی و باران با زباله‌های سوخت ذوب شده تماس پیدا می‌کنند، به هسته‌های رادیواکتیو مانند ید-131، سزیم-134، سزیم-137 و استرانسیوم-90 آلوده می‌شوند.
در بیستم شهریور 1402- 11 سپتامبر 2023، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرد که سطح آب دریا در مجاورت فوکوشیما دایچی از زمان شروع تخلیه هیچ افزایشی در سطح تریتیوم نداشته و مقادیر کمتر از حد عملیاتی ژاپن باقی مانده است. تصمیم برای رهاسازی این آب در اقیانوس با نگرانی و انتقاد سایر کشورها و سازمان های بین المللی مواجه شده است.
در 11 مارس 2011، شدیدترین زمین لرزه ثبت شده در ژاپن در سواحل شرقی این کشور رخ داد. زمین لرزه با بزرگای 9.0 آنقدر شدید بود که زمین را از محور خود منحرف کرد. سونامی ای به راه افتاد که جزیره اصلی هونشو ژاپن را درنوردید و بیش از بیش از 18هزار کشته و حدود 3000 نفر ناپدید برجا گذاشت و کل شهرهای محدوده که در معرض سونامی قرارگرفتند کاملا تخریب شدند. در 11 مارس 2011 در ساعت 14:46 به وقت محلی (05:46 به وقت گرینویچ) زمین لرزه معروف به زلزله بزرگ ژاپن شرقی یا زلزله توهوکو در سال 2011 در شرق شهر سندای در 97 کیلومتری شمال نیروگاه رخ داد. به ساکنان فقط 10 دقیقه قبل از وقوع سونامی به ساحل هشدار داده بودند. در مجموع نزدیک به نیم میلیون نفر در اثر زلزله، سونامی و حادثه هسته ای مجبور به ترک خانه های خود شدند. در نیروگاه اتمی فوکوشیما، موج غول‌پیکر از دیوار پدافند ساحلی رد شد و و رآکتورها و خنک کننده های آنها را غرقاب کرد و فاجعه بزرگی را رقم زد. مقامات یک منطقه ممنوعه ایجاد کردند که با نشت تشعشعات از نیروگاه بزرگ و بزرگتر شد و بیش از 150 هزار نفر را مجبور به تخلیه از منطقه کرد. سیزده سال بعد آن منطقه همچنان ممنوعه است و بسیاری از ساکنان آن برنگشته اند. تا 40 سال طول می کشد تا کار پاکسازی که قبلاً برای ژاپن تریلیون ها ین هزینه داشته به پایان برسد.
فاجعه 2011 فوکوشیما از سوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به عنوان رویداد سطح هفت طبقه‌بندی ‌شد که بالاترین رویداد از این دست و تنها دومین رویدادی است که پس از فاجعه چرنوبیل در سال 1986 با این طبقه‌بندی مطابقت دارد. نیروگاه هسته ای فوکوشیما دایچی در ساحل شرقی کشور، در حدود 220 کیلومتری شمال شرقی پایتخت توکیو قرار دارد.
اثرهای طولانی مدت قرار گرفتن در معرض تابش بر اساس نظر سازمان بهداشت جهانی (WHO) در سال 2013 سنجیده شده، و و در آن سال اعلام شد که فاجعه باعث افزایش قابل مشاهده در نرخ سرطان در منطقه نخواهد شد . دانشمندان در داخل و خارج از ژاپن معتقدند که به غیر از منطقه بلافاصله اطراف گیاه، خطرات قرار گرفتن در معرض آن نسبتا کم است.
در 9 مارس 2021، پیش از دهمین سالگرد فاجعه فوکوشیما، سازمان ملل اعلام کرد که “هیچ اثر نامطلوب بهداشتی” در میان ساکنان فوکوشیما که مستقیماً با تشعشعات ناشی از فاجعه مرتبط باشد، ثبت نشده است. هر گونه اثرات بهداشتی مرتبط با تشعشعات آینده “بعید است قابل تشخیص باشد.” اما بسیاری بر این باورند که خطرات بسیار بیشتر است و ساکنان همچنان محتاط هستند. اگرچه مقامات محدودیت ها را در بسیاری از مناطق برداشته اند، اکثر مردم به خانه های خود بازنگشته اند.
در سال 2018، دولت ژاپن اعلام کرد که یک کارگر پس از قرار گرفتن در معرض تشعشع جان خود را از دست داده است و موافقت کرد که به خانواده وی غرامت پرداخت شود. منتقدان عدم آمادگی برای این رویداد و همچنین واکنش مبهم از سوی اپراتور نیروگاه توکیو الکتریک (تپکو) و دولت را عامل این رویداد دانستند.
یک تحقیق مستقل توسط پارلمان ژاپن به این نتیجه رسید که فوکوشیما “یک فاجعه عمیقاً انسان‌ساز” است و شرکت انرژی را به دلیل عدم رعایت الزامات ایمنی یا عدم برنامه‌ریزی برای چنین رویدادی مقصر دانست. با این حال، در سال 2019 یک دادگاه ژاپنی سه تن از مدیران سابق تپکو را از سهل انگاری در موردی – تنها پرونده جنایی از این فاجعه – تبرئه کرد.
این فاجعه موجی از خشم عمومی و دور شدن از انرژی هسته ای در ژاپن را برانگیخت. در سال 2012، یوشیهیکو نودا، نخست وزیر وقت ژاپن، گفت که دولت نیز در این فاجعه مقصر است . دادگاهی در سال 2017 حکم داد که دولت مسئولیت جزئی را بر عهده دارد و باید به افراد تخلیه شده غرامت بپردازد.
بیش از 500 هزار تن فاضلاب تصفیه نشده (شامل 10 هزار تن که برای آزاد کردن فضای ذخیره سازی جابه جا شده) اندکی پس از حادثه به اقیانوس ریخته شد. علاوه بر این، نشت مداوم به آب های زیرزمینی تا سال 2013 از سوی اپراتور نیروگاه پذیرفته نشد.
رادیواکتیویته این منابع از حد مجاز فراتر رفت. از آن زمان، آب آلوده به واحدهای ذخیره پمپ شده و به تدریج با استفاده از سامانه پردازش مایع پیشرفته (ALPS) برای از بین بردن بیشتر رادیونوکلئیدها ، به جز تریتیوم با نیمه عمر 12.32 سال تصفیه می شود.
در سال 2021، کابینه ژاپن انتشار آب تصفیه شده با ALPS حاوی 1.8 گرم (0.1 اونس) تریتیوم را تصویب کرد. از آنجایی که بلافاصله پس از تصفیه هنوز آلودگی به رادیواکتیو برقرار است، محلول قبل از تخلیه توسط آب دریا به غلظت کمتری رقیق می شود.
گزارش بررسی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) نشان می‌دهد که طرح تخلیه آب تصفیه‌شده با از سامانه پردازش مایع پیشرفته (ALPS) به دریا مطابق با استانداردهای ایمنی بین‌المللی است . رهاسازی آب تصفیه‌شده یک تصمیم ملی از سوی دولت ژاپن است و گزارش آژانس آن نه توصیه میکند و نه در صدد تایید این تصمیم است.