روزنامه جام جم-دوشنبه ١٦-١-٩٥/صفحه آخر
توجه به علم؛ تنها راه پیشرفت
دكتر مهدي زارع استاد پژوهشگاه بینالمللی زلزلهشناسی
سال 1395 سال آغازین دورهای جدید برای کشور ماست. اولین سال بعد از تحریمها و شروع برنامه ششم توسعه ایران به باور نگارنده سال بسیار مهمی برای جامعه علمی ایران است. مهمترین اولویت در توسعه علم و پژوهش در سال 1395 تغییر رویکرد از نظر تخصیص بودجه، فرصت و امکانات به بخش علمی ایران است.
این تغییر رویکرد هم از خود دانشمندان و افراد فعال در عرصه علم و فناوری (با اتخاذ رویکردی پیش فعال و موثر و نه منفعل نسبت به مسائل کلان و اجرایی امر پژوهش) باید آغاز شود و به سطوح مدیریت کلان اجرایی کشور و همچنین به سطح جامعه توسعه یابد. توسعه و نوسازی زیر ساختهای مدرن آزمایشگاهی پژوهشی ایران باید با دقت و وسواس خاصی در سال 1395 دنبال شود. از سوی دیگر ما در سال 1394 در جدول نوآوران جهان حضور نداشتیم. ثبت نوآوری در عرصههای علم و فناوری باید به یک اولویت در نهادهای علمی ایران تبدیل شود. اگر تغییر رویکرد و تغییر مسیر ندهیم، بتدریج در تمامی عرصهها به کشوری واردکننده، مصرفی و نیازمند تبدیل خواهیم شد. همزمان درک و پذیرش واقعیتهای امروز ایران (که از مهمترین آنها مساله آب و خشکسالی و تغییر اقلیم، و ریسک بالای مخاطرات طبیعی گوناگون مانند زلزلههای مخرب بعدی است) فوریتی جدی دارد. به دلیل مساله خشکسالی و تغییرات اقلیمی و مسائل دیگر اجتماعی و اقتصادی، جمعیت ایران طی 20 سال گذشته بتدریج در مراکز مهم استانها و در نهایت در تهران و پیرامون آن متمرکز شده است (حدود 24 میلیون نفر در داخل کشور مهاجرت کردهاند که 70 درصد آن از روستاها به شهرها بوده است). این فرآیند با توسعه حاشیه نشینی و گسترش بافتهای آسیبپذیر شهری در ایران همراه است که میتواند در هر زلزله شدید بعدی که در نزدیکی شهرهای بزرگ و تهران رخ دهد، به آسیبهای جدی به کشور ما بینجامد. در سال 95 فرآیند توسعه و آمایش با نگرش به همین واقعیتها و با پذیرش واقعیت و رویکردی علمی و ملی بازنگری و سپس اجرایی شود. راه جایگزین و آلترناتیوی وجود ندارد. اگر از روش علمی استفاده نکنیم و واقعیتها را نپذیریم، به افزایش ریسک در کشورمان دامن میزنیم. انتخاب با ماست. —-