یک حادثه کوچک یا یک بحران پیش بینی نشده/ مدیرعامل سازمان مردم نهاد موسسه مقاوم سازی و بهسازی لرزه ای در خصوص وضعیت مدیریت بحران در کشور در مکاتبه ای با رئیس مجلس شورای اسلامی خواهان ارتقا جایگاه سازمان متولی شد.

برادر ارجمند جناب آقای دکتر لاریجانی

ریاست محترم مجلس شورای اسلامی

موضوع: لایحه قانون مدیریت بحران کشور

سلام و درود ؛

پس از حمد و ثناي خداوند متعال و با احترام ، هماهنگونه كه استحضار داريد ایران ششمین کشور سانحه خیز دنیاست و این مساله زمانی بیشتر قابل درک است که بدانیم  بیش از 70 درصد مساحت این کشور در معرض خطر زلزله قرار گرفته است و بحران های بم ، ورزقان و اهر ، رودبار و منجیل و … شاهد این ادعا می باشد و هنوز هم با بازسازی ها و ساخت و سازهای صورت گرفته در مناطق زلزله زده ، نتوانسته ایم آسیب اجتماعی وارد بر بازماندگان سانحه را جبران کنیم. از طرف دیگر علاوه بر زلزله که رتبه نخست خسارات مالی و جانی را در بر دارد، سیل دومین سانحه طبیعی با خسارات زیاد در ایران محسوب می شود که اتفاقات اخیر بیانگر این موضوع است.

وقوع بارش فراوان پیش بینی نشده در 10 استان کشور و اقدامات شایسته امدادگران مرکز اورژانس کشور و جمعیت هلال احمر برای امداد رسانی در شهرهای مختلف در چند روز اخیر مسلما به استماع جنابعالی رسیده است اما لازم می دانیم تا موارد ذیل را به عنوان موارد تاکیدی جهت استحضار جنابعالی بیان نماییم:

1-      تماس های مختلف شهروندان سمنانی و قزوینی و از شهرستان های هشتگرد کرج و کن تهران و … به مرکز اورژانس کشور، بیانگر حادثه های متعددی غیر از سیل می باشد که بیانگر وضعیت نامناسب شهرها و روستاها و عدم آمادگی جمعی جهت مواجهه با طوفان و یا اتفاقات مشابه می باشد و متاسفانه باید یادآوری نمود این مساله چندی پیش در تهران رخ داده بود و بارها و بارها در استان های خوزستان و سیستان و بلوچستان شاهد اینگونه حوادث بودیم. حال جای سوال است که چرا با وجود اخطارهای متعدد طبیعت، ما هنوز برای طوفان های کوچک و بزرگ آمادگی لازم را نداریم.

2-      در خبرها آمده است که باند فرودگاه بالگرد امداد در منطقه امام زاده داوود تهران به عنوان پارکینگ اجاره داده شده است و امدادگران اورژانس قادر به استفاده از هلی پد مذکور نبوده اند. علی رغم تمهیداتی که برای سوانح در جهت بهره برداری از امداد هوایی صورت گرفته است، متاسفانه با وضعیت نامناسب مدیریت شهری و سواستفاده از مناطق مهم امدادی روبرو می شویم که باز هم بیانگر عدم آمادگی در سطح مدیریت شهری و شهرداری ها برای حوادث کوچک و بزرگ است.

3-      در خبرها آماده است که متولیان امداد و نجات و فوریت های پزشکی، کوتاهی در امداد رسانی در جاده ها را مساله یک طرفه بودن جاده های شمالی کشور در تعطیلات دانستند که این امر باتوجه به اینکه سال هاست در تعطیلات مطابق با برنامه ریزی صورت گرفته توسط پلیس راهنمایی و رانندگی استان های تهران و مازندران و البرز، جاده های شمالی به سمت تهران یک طرفه می شوند، جای سوال است که چرا مسوولین امداد رسانی برنامه ریزی مناسبی برای امداد رسانی در تعطیلات صورت نگرفته است؟ آیا امکان پیش بینی استقرار تیم های امدادی در مسیر مازندران به تهران میسر نبوده است؟

4-      سازمان هواشناسی کشور که با توجه به تغییرات اقلیمی می توان بیان نمود که بسیاری از حوادث طبیعی مرتبط با اطلاعات واصله از این سازمان می باشد، در خبرها اعلام کرده است که پیش آگاهی لازم از طریق دورنگار(FAX) به مسوولین بحران اطلاع رسانی شده است.اگرچه دانسته ها از سیل کلاله گلستان در ده سال پیش بیانگر وجود سیستم هشدار سریع سیل در وزارت نیرو می باشد اما جای بسیار تعجب است که چرا سیل اخیر بدون اعلام هشدار همراه بوده است و اطلاع رسانی سازمان متولی اطلاعات هواشناسی نیز بدون بهره مندی از سیستم های ارتباطی مناسب صورت گرفته است.

5-      یکی از مسوولان محترم متولی مدیریت بحران بیان داشته است : ” اگر خود مردم مسئله ساخت و ساز و استانداردهای آن را در نظر می گرفتند هیچ گاه آسیب نمی دیدند. علت خسارت و تلفات جانی تجاوز به حریم رودخانه بوده است.” به عقیده کارشناسان مدیریت کاهش ریسک سوانح ، این گفتار خارج از روحیه مسوولیت پذیری متولیان می باشد. همچنین اگر علت اصلی وقوع سانحه ساخت و ساز در حریم رودخانه می باشد، جای سوال است که چرا مسوولین وزارت نیرو و مسوولین شهرداری مربوطه نسبت به حفظ حریم رودخانه هیچگونه اقدام مناسبی ننموده اند؟ همچنین ظاهرا پیداست که سازمان مدیریت بحران کشور متولی وضع قانون در حوزه حریم رودخانه ها نیست و هیچگونه اختیاری برای پیشگیری از سوانح سیلاب ندارد که البته آنگونه که مشاهده شده است این سازمان که بایستی دارای اختیارات فراقانونی باشد در سطح یک سازمان پشتیبانی نیروهای امدادی تعریف شده است.

6-      متاسفانه سازمان صدا و سیما که متولی و رئیس کارگروه اطلاع رسانی شورای هماهنگی مدیریت بحران کشور می باشد، نه در حوزه ی آموزش های همگانی مدیریت بحران و نه در حوزه ی اطلاع رسانی و هشدارهای بروز سوانح، هیچ عملکرد مثبت و قابل تقدیری ندارد. با استناد به آیه 32 سوره مائده نجات جان یک انسان نجات حیات همه بشریت است، در حالیکه کلیه ی اطلاع رسانی های صدا و سیما با مقادیر بالای ریالی و دلاری قابل اجراست و نجات جان انسان ها در این برآورد ریالی محاسبه نشده است و این باعث تاسف است.

7-      کشته شدن روزانه‌ پنجاه نفر در تصادف‌های رانندگی (معادل کشته شدگان 50 سال جنگ و سقوط سالانه 60 هواپیما ) و غرق شدن بیش از سی نفر در دریا در یك روز تعطیل  و مرگ ده‌ها نفر در سیل و واردشدن میلیاردها ریال خسارت و از میان رفتن هزاران هكتار جنگل و مرتع و زمین كشاورزی بر اثر سیل، وقوع دو سالانه زلزله با کشته شدگان بسیار و خسارت های مالی فراوان، ظاهرا برای متولیان مدیریت بحران و مسوولین محترم کشورمان به صورت یک چرخه ی عادی تعریف شده است و با تکرار این حوادث ناگوار تاکنون شاهد هیچ اقدام جهادی و حرکت قابل توجهی نبوده ایم. اگرچه از حق نباید گذشت که پس از زلزله ناگوار بم ، ایجاد سازمان مدیریت بحران کشور و ادارات کل مدیریت بحران استانداری ها و سازمان مدیریت بحران شهرداری های سراسر کشور جای تقدیر دارد اما نباید فراموش کرد که وجود این دستگاه های عریض و طویل دولتی بایستی تغییرات ایجاد نماید.

8-      متاسفانه فعالیت های مدیریت بحران معطوف به چرخه ی پاسخگویی شده است و صرفا امدادونجات ، اسکان اضطراری و پاسخ اولیه به سانحه در دستور کار قراردارد. بیشترین اعتبارات این حوزه مربوط به امدادرسانی لحظات طلایی می باشد و در مرحله پیش بینی و پیشگیری ، بازسازی و بازتوانی برنامه ریزی های مناسب صورت نگرفته است و متاسفانه در دولت تدبير و اميد نيز اين مساله به صورت جدي مطرح نشده است. در واقع همانطور که بیان شد سازمان مدیریت بحران کشور یک سازمان پشتیبانی برای فعالیت های امدادی است و هیچگونه اختیاراتی حتی در سطح جمعیت شیر و خورشید سرخ قبل از پیروزی انقلای اسلامی را نیز ندارد.

9-      تعیین تکلیف سازمان مدیریت بحران کشور با توجه به اتمام دوران  آزمایشی آن و تشکیل یک سازمان قدرتمند و فراقانونی با اختیارات تام و کامل به عنوان یکی از معاونین ارشد ریاست محترم جمهور که بتواند دستگاه ها و وزارتخانه ها و مسوولین کارگروه های تخصصی شورای هماهنگی مدیریت بحران کشور را در راستای طرح جامع مدیریت بحران و پدافند غیرعامل کشور فعال نموده و نظارت نماید، ضروری می باشد.  بایستی تاکید نمود كه جايگاه قانوني سازمان مديريت بحران بايستي حداقل در سطح معاونت رياست جمهوري تعيين گردد تا بتواند با استفاده از جايگاه خود نسبت به همكاري كليه ي دستگاه هاي دولتي و خصوصي و نظامي در مديريت جامع بحران برنامه ريزي نمايد و پیشنهاد می گردد ادغام سازمان پدافند غیرعامل کشور در این سازمان پیگیری گردد.

در انتها آمادگی این مجموعه برای هر نوع همکاری علمی و اجرایی به ویژه عنایت به ظرفیت موجود در موسسه مقاوم سازی وبهسازی لرزه ای ایران جهت تجمیع همکاری های دانشگاهی اعضای محترم هیئت علمی دانشگاه ها و کارشناسان مدیریت کاهش ریسک سوانح جهت تدوین طرح سازمان مدیریت بحران کشور اعلام می گردد. امید است همانگونه که برای سازمان های مردم نهاد تعریف شده است، از این ظرفیت بزرگ مردمی در حوزه ای که مستقیما با مردم در ارتباط است استفاده گردد.

از درگاه ایزد منان توفیق خدمت به خلق و کسب رضای خالق متعال را ظل توجهات حضرت ولیعصر(عج) و رهنمودهای مقام معظم رهبری(مدظله العالی) در سیاستهای ابلاغی نظام در زمینه پیشگیری و کاهش خطرات ناشی از سوانح طبیعی ، برای جنابعالی و نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی خواهانیم.

مهندس حامد حقي

مديرعامل موسسه مقاوم سازي و بهسازي لرزه اي ايران